Podstawy prawne

Szczególne rozwiązania związane ze zwolnieniem z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zostały uregulowane w przepisach ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, a szczególności w przepisach art. 31zo- 31zy powyższej ustawy.

Zmiany w tym zakresie, m.in. rozszerzające dostęp do wakacji składkowych wprowadziła ustawa z 16 kwietnia o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 i to w przepisach tej ustawy zawierają się przepisy umożliwiające odzyskanie zapłaconych .

Zakres podmiotowy uprawnionych

Do osób uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia, po spełnieniu określonych warunków należą:

• płatnicy składek, którzy prowadzili działalność:
  • przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych,
  • w okresie od 1 lutego do 29 lutego i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych,
  • w okresie od 1 marca do 31 marca i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń mniej niż 10 ubezpieczonych.

• osoby wykonujące działalność pozarolniczą przed 1 kwietnia 2020 r. i opłacające składki na własne ubezpieczenia
• duchowni
• spółdzielnie socjalne

Do osób uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia z części kwot składek , po spełnieniu określonych warunków należą:

• płatnicy składek, którzy prowadzili działalność:
  • przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń do 49 ubezpieczonych
  • w okresie od 1 lutego do 29 lutego i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń do 49 ubezpieczonych
  • w okresie od 1 marca do 31 marca i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń do 49 ubezpieczonych

UWAGA – Do liczby ubezpieczonych nie wlicza się pracowników młodocianych

WŁAŚCIWY WNIOSEK

Zgłoszenia należy dokonać formularzu urzędowym ZUS RDZ.

Wniosek dostępny jest na stronie ZUS, oraz TUTAJ:

Zdecydowanie najprostszą i najszybszą drogą jest realizacja złożenia wniosku przez PUE ZUS stąd zalecamy składanie pism drogą elektroniczną.

CO WŁAŚCIWIE PODLEGA UMORZENIU

Po uzyskaniu zwolnienia umorzeniu podlegają nieopłacone należności z tytułu składek na:

• ubezpieczenia społeczne,
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Solidarnościowy,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych

należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r. (zwolnienie zatem obejmuje 3 miesiące- marzec, kwiecień, maj), wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres.

UWAGA – Płatnikom którzy zgłosili między 10 a 49 ubezpieczonych przysługuje zwolnienie w wysokości 50% łącznej kwoty należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc.

UWAGA – Przepis art. 31zo wskazuje że na wniosek zwalnia się z obowiązku uiszczenia nieopłaconych należności. Dlatego też jeżeli wnioskujący opłacił przed złożeniem wniosku należności za dany okres np. to nie ma podstaw do ubiegania się o zwolnienie w tym zakresie. Wyjątkiem od tej sytuacji jest ubieganie się o zwolnienie także od składek już zapłaconych za marzec w trybie który wynika z ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

WARUNKI KORZYSTANIA ZE ZWOLNIENIA

• Podstawowym jest skuteczne złożenie wniosku w terminie do 30 czerwca ponieważ zwolnienie nie działa z urzędu.
• Wymagane jest także prowadzenie działalności gospodarczej przed dniem 1 kwietnia 2020 r i ubezpieczanie mniej niż 50 osób
• W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą i opłacających składki wyłącznie za siebie, zwolnienie z tytułu składek będzie przysługiwać jeżeli prowadzili działalność przed 1 kwietnia 2020 r. i jeśli przychód z tej działalności uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek nie był wyższy niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

W rezultacie ograniczenia kwot przychodu uzyskanego maksymalna jego wartość może wynosić 15 681 zł

• Warunkiem jest ponadto przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za marzec, kwiecień i maj 2020 r. nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r., chyba że płatnik składek zwolniony jest z obowiązku ich składania.
• Dodatkowo, na podstawie przepisów unijnych dot. pomocy publicznej ze zwolnienia skorzystać nie mogą firmy które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności publicznoprawnych w tym składek należnych ZUS.

UWAGA – ZUS nie ma bezwzględnego obowiązku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, w razie odmowy wyda on decyzję w tej sprawie. Od decyzji o odmowie zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek płatnikowi składek przysługuje prawo do wniesienia wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra.

TREŚĆ WNIOSKU ZUS – RDZ

• Wniosek dostępny w formacie PDF. jest dostępny w hiperlinku oraz na stronie ZUS

UWAGA – Zalecamy korzystanie wyłącznie z wzorca dostępnego na oficjalnej stronie ZUS jako najbardziej aktualnej oraz prawidłowej wersji formularza.

• Formularz został skonstruowany wariantowo, co za tym idzie, zależnie od typu wnioskodawcy należy wypełnić odpowiednie pola formularza. Tak też płatnicy ubezpieczający mniej niż 50 osób wypełniają w bloku II pkt 1 oraz blok 3 zaś prowadzący działalność gospodarczą i opłacający wyłącznie własne ubezpieczenie- w bloku II pkt 3 oraz blok 3.
• W części 1 wniosku znajdują się pola do wypełnienia danych wnioskodawcy. W wypadku płatników niebędących osobami fizycznymi, nie będzie możliwe wypełnienie pół związanych z PESEL-em, numerem i serią dokumentu tożsamości stąd też pola te należy pominąć. Koniecznie należy podać jednak numer NIP i REGON, jeżeli taki został nadany.

Identyfikator podatkowy NIP jest podstawowym środkiem identyfikacji podmiotów na cele podatkowe oraz związane ze składkami ubezpieczeń społecznych co wynika z Ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. W rezultacie koniecznie ten numer, a w wypadku os. fizycznych PESEL powinien znaleźć się na wniosku.

• W wypadku wszystkich wnioskodawców koniecznie należy podać adres do korespondencji. Treść wniosku nie wskazuje, aby koniecznie był to adres siedziby (ten mogą pozyskać na podstawie NIP) lecz zgodnie z instrukcją – adres do kierowania korespondencji w tej sprawie.
• Należy podać także dane kontaktowe, najlepiej osoby która bezpośrednio składa wniosek lub czyni to w imieniu płatnika.
• Wniosek wymaga podania kodu PKD. Jeżeli wnioskodawca nie posiada jednego oficjalnego i głównego PKD, należy dobrać taki kod, którego działalność przynosi największe przychody.
• Dla wspólników spółek co do zasady właściwym będzie wypełnienie w bloku II pkt 3, jeżeli sami prowadzą działalność i spółka nie jest dla nim płatnikiem składek. Jest to uwarunkowane definicją z art. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do której odwołuje się art. 31zo ust.2.

Ust. 6

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a;

2) twórcę i artystę;

3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

5) osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148, z późn. zm.).

• Formularz wymaga także podania danych finansowych na dzień 31.12.2019 r. w formie wskazania czy, w przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjnej, wysokość niepokrytych strat przewyższała 50% wysokości kapitału zarejestrowanego. Pozostałe spółki (cywilna, jawna, partnerska, komandytowa) muszą wskazać czy wysokość niepokrytych strat przewyższała 50% wysokości kapitału spółki według jej ksiąg.
• Niezależnie od formy prawnej wnioskodawcy do prawidłowego wypełnienia konieczne jest także wskazanie czy na 31.12.2019 r. wnioskodawca spełniał kryteria kwalifikujące go do objęcia postępowaniem upadłościowym?

Kryteria te wynikają z prawo upadłościowego i generalnie zalicza się do nich to, że:

-Dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, przy czym domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.

-Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

UWAGA – Raz jeszcze należy podkreślić, że koniecznym do pozyskania zwolnienia jest przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za marzec, kwiecień i maj 2020 r. nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r., chyba że płatnik składek zwolniony jest z obowiązku ich składania. Zaniechanie realizacji tego obowiązku może poskutkować koniecznością zapłaty składek z odsetkami.

• Wniosek wymaga także wskazania, czy podmiot wobec którego zastosowane będzie umorzenie otrzymał już inną pomoc rekompensującą negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 i należy wskazać starannie te formy świadczeń, aby nie doszło do sytuacji konieczności zwrotu udzielonych już środków.

MOŻLIWOŚĆ ODZYSKANIA SKŁADEK ZAPŁACONYCH ZA MARZEC

Możliwość ubiegania się o zwolnienie z części należności z tytułu składek dla płatników ubezpieczających od 10 do 49 osób pojawiła się już po terminie płatności składek za marzec, będący miesiącem którego miało dotyczyć zwolnienie. W rezultacie niektórzy z płatników uiścili należności obawiając się powstania zaległości. W poprzednim stanie prawnym uiszczenie składek pozbawiałoby możliwości uzyskania zwolnienia.

Sytuację tą zmienił art. 113 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Na jego mocy zwolnienie obejmuje także obowiązek opłacenia należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za marzec 2020 r. także wówczas gdy należności te zostały opłacone. Należy jednak pamiętać, że składki za kwiecień i maj podlegają zwolnieniu tylko jeżeli będą one nieopłacone.

• W rezultacie płatnicy którzy uzyskają zwolnienie a opłacili już składki za marzec, otrzymają także zwrot tych składek (lub ich części).

UWAGA – Środki nie zostaną zwrócone automatycznie, należy skierować do ZUS wniosek w tej sprawie. Nienależnie opłacone składki podlegają zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku.

CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA

• Czy nieregulowanie należności ZUS wpływa na możliwość skorzystania ze zwolnienia?

ODP: Tak, posiadanie zaległości z tytułu składek może być przesłanką do odmowy przyznania zwolnienia.

• Czy ulga na start uniemożliwia skorzystanie ze zwolnienia?

ODP: Tak, ponieważ osoby korzystające z tej ulgi nie są uznawane za osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

• Czy korzystanie z Małego ZUS-u jest przeszkodą do zwolnienia?

ODP: Nie, korzystanie z tego programu nie jest przesłanką negatywną do uzyskania tej formy pomocy.

• Czy jeżeli przedsiębiorca na 31 grudnia 2019 r. miał zadłużenie za okres dłuższy niż 12 miesięcy, ale zawarł do tego dnia z ZUS umowę o rozłożenie należności z tytułu składek na raty i umowę tę realizuje, może być zwolniony z opłacania należności ?

ODP: Tak, posiadanie zaległości objętych układem ratalnym z której płatnik się wywiązuje nie stoi na przeszkodzie w uzyskaniu zwolnienia z opłacania należności za okres od marca do maja 2020 r.

• Czy zwolnienie ze składek obejmuje wspólników spółki cywilnej?

ODP: Tak, wspólnicy spółek cywilnych także mogą korzystać ze zwolnienia pod warunkiem zgłoszenia do ubezpieczeń dokonanego w odpowiednim terminie oraz że nie znajdowali się na 31.12.2019 r. w trudnej sytuacji finansowej

• Czy skorzystanie ze zwolnienia uniemożliwia uzyskanie innych form pomocy?

ODP: Zasadniczo nie. Trzeba jednak pamiętać, że uzyskanie zwolnienia może ograniczać dostępność innych form pomocy z uwagi na pokrywanie się tytułów wypłat świadczeń.